Ở Fukushima, ngành đánh bắt hải sản luôn đưa ra những yêu cầu thách thức rất chặt chẽ để người kinh doanh ngư nghiệp phải tuân thủ các tiêu chuẩn an toàn cao hơn cả yêu cầu của Nhật Bản. Hãy cùng tìm hiểu lý do tại sao Joban-mono không chỉ ngon mà còn được tin tưởng về độ an toàn.

Đưa ngành đánh bắt hải sản trở lại bình thường như ban đầu ở vùng biển Shiome

Thảm hoạ kép động đất sóng thần và sự cố và nhà máy hạt nhân xảy ra vào tháng 3 năm 2011 ở phía Tohoku Nhật Bản được xem là một cú sốc đối với tất cả mọi người trên thế giới. Ngay cả đến ngày nay, nhiều người vẫn không khỏi sự ám ảnh cũng như  trái tim của họ vẫn còn hằn sâu vết sẹo bởi sự tàn phá và thảm họa hạt nhân đã gây thiệt hại cho các trang trại, nghề cá và tất cả các ngành công nghiệp thực phẩm của tỉnh Fukushima. Cho dù thương hiệu "cá Joban-mono" đã có thể nói là rất nổi tiếng nổi tiếng từ những ngày trước đó, hay các thương hiệu cá nổi tiếng khác, vẫn đã bị ảnh hưởng không ít từ thảm hoạ kép này. Tuy nhiên, nhóm Japankuru đã đến Fukushima để tìm hiểu tình trạng hiện tại của ngành đánh bắt cá cũng như việc khôi phục ngành đánh bắt hải sản ở Fukushima. Theo như Japankuru được biết và đã khám phá ra, ngư dân tập trung vào nghề cá ở các thành phố Iwaki và Soma trong phần ba và phần bốn của loạt seri những câu chuyện về thương hiệu Joban-mono. Nhóm Japankuru đã trò chuyện với Phó Chủ tịch Hiệp hội Thủy sản Iwaki, ông Mitsunori Suzuki và Chủ tịch Hiệp hội Thủy sản Soma Futaba, tên Kanji Tachiya, họ chia sẻ rằng họ luôn có niềm tin và sự tin tưởng mạnh mẽ  dành cho Joban-mono cùng với ánh nhìn xa xăm mặt nước của "shiome" (潮 目, ngã ba dòng chảy đại dương ). Khi nói đến đại dương ngoài khơi của thành phố quê hương của họ, họ đã nói với niềm tin tưởng, không thể lay chuyển ngay cả trong bóng tối của thảm họa năm 2011. Bóng râm ngoài khơi bờ biển Joban (trải dài dọc theo bờ biển của Fukushima đến Ibaraki) là nơi giao nhau của dòng hải lưu lạnh Oyashio và dòng chảy ấm  Kuroshio, và vùng nước rộng này đôi khi được gọi là Biển Shiome (hoặc "Shiome no Umi"潮 目 の 海). Đây không chỉ là nơi có thể đánh bắt cá từ cả hai dòng hải lưu, mà  điểm giao nhau này còn dẫn đến sự phát triển tươi tốt của các sinh vật phù du và nguồn thức ăn dồi dào cho cá này khiến khu vực này trở thành một ngư trường đặc biệt tốt. Những con cá đánh bắt ngoài khơi bờ biển Joban ― đầy hương vị tươi ngon, béo ngậy ― từ lâu đã trở thành niềm tự hào của ngư dân Fukushima. Không ai có thể ngờ rằng vận may của ngành thủy sản địa phương lại có sự thay đổi lớn như vậy. Trận động đất và sóng thần không chỉ cướp đi nhiều gia đình, nơi ở của người dân, bạn bè và người thân của họ, mà bức xạ còn lại trong khu vực sau thảm họa hạt nhân đã đeo bám ngành công nghiệp đánh cá Joban-mono với những tin đồn xấu về  Fukushima khi họ đang rơi vào tình thế  điêu đứng . Mặc dù vậy, những người làm nghề đánh cá vẫn quyết tâm đứng dậy và đã cùng với chính quyền tỉnh Fukushima thiết lập các chính sách mới để lấy lại niềm tin của người tiêu dùng. Kể từ khi những sáng kiến ​​này bắt đầu hình thành, họ đã thiết lập các hoạt động thử nghiệm mới và đang hoạt động chậm nhưng chắc chắn để thiết lập lại ngành đánh bắt cá địa phương một ngày không xa. 

\”Hoạt động vận hành thử nghiệm\” là gì?

      Ngành đánh bắt ven biển và đánh bắt xa bờ của Fukushima không có lựa chọn nào khác ngoài việc tạm dừng hoạt động sau thảm họa hạt nhân. Tuy nhiên, gần mười năm kể từ khi thảm họa xảy ra, hơn 60.000 cuộc kiểm tra giám sát đã được thực hiện đối với sinh vật biển địa phương về việc kiểm tra mức độ phóng xạ. Nhiều loại cá và hải sản khác được đánh bắt gần đó đã được xác nhận là an toàn để tiêu thụ, vượt qua các tiêu chuẩn an toàn quốc gia do chính phủ Nhật Bản đặt ra một cách dễ dàng. Vì thế, các hạn chế cũng đã được nới lỏng từng chút một, cho phép ngành đánh bắt cá địa phương và những người bán hải sản quay trở lại làm việc ở quy mô nhỏ (chỉ hạn chế đối với những loài đã vượt qua tiêu chuẩn an toàn), vì họ phải  lun theo dõi phản ứng  và sự thay đổi của thị trường.  Quá trình này và các chính sách giám sát cẩn thận là "Hoạt động thử nghiệm" của Fukushima. Theo dữ liệu do văn phòng tỉnh Fukushima công bố trong năm nay (vào ngày 26 tháng 3 năm 2020), 231 loài cá và hải sản đã được xác nhận là an toàn.
     Thuật ngữ "kiểm tra giám sát" đề cập đến kiểm tra bức xạ được thực hiện theo tiêu chuẩn quốc gia của Nhật Bản, có nghĩa là không có vấn đề gì với việc vận chuyển bất kỳ cá,hải sản mà đáp ứng các tiêu chuẩn đó ra thị trường. Tuy nhiên, Iwaki, Soma và ngư dân của tỉnh Fukushima thực hiện kiểm tra phóng xạ bổ sung của riêng họ hàng ngày, bên cạnh các kiểm tra giám sát, để cung cấp cho người tiêu dùng thêm mức độ đảm bảo khi nói đến an toàn,  cá và hải sản của họ đạt tiêu chuẩn an toàn cao hơn cả chính phủ Nhật Bản. Những thử nghiệm thủy sản bổ sung này được gọi là "kiểm tra sàng lọc" và những người làm nghề cá của Fukushima muốn bạn hiểu rằng ngày nay, không có Joban-mono nào được đưa ra thị trường nếu chưa được chứng minh là an toàn thông qua hai quy trình kiểm tra này!

Giám sát để đảm bảo an toàn

Trung tâm Công nghệ Nông nghiệp Fukushima đóng giữ một vai trò quan trọng trong việc đảm bảo an toàn cho các ngành nông nghiệp, lâm nghiệp và đánh bắt hải sản của Fukushima thông qua việc thực hiện giám sát các cuộc kiểm tra mức độ phóng xạ trên các sản phẩm nông nghiệp và biển của tỉnh. Bạn có thể xem nơi này là chìa khóa để hồi sinh các ngành công nghiệp đó ở Fukushima, và xoá tan những suy nghĩ sai về ngành đánh bắt cá ở tỉnh Fukushima. Cá Joban-mono là một trong nhiều sản phẩm địa phương được thử nghiệm ở đây, và các kết cuối cùng  quyết định loại cá nào là an toàn để đánh bắt, và loại cá nào vẫn nên để yên cho đến nay – được đưa ra dựa trên kết quả của trung tâm.

Nghiên cứu của Trung tâm Công nghệ Nông nghiệp Fukushima được thực hiện tại thành phố Koriyama.  Họ thực hiện các thử nghiệm giám sát đối với các sản phẩm nông nghiệp và hải sản của Fukushima theo một chu kỳ đã định, thử nghiệm rau, trái cây, các sản phẩm hải sản, thực vật hoang dã ăn được, nấm, mật ong, ngũ cốc, các sản phẩm từ sữa , các sản phẩm thịt, trứng và thức ăn chăn nuôi. Luôn có rất nhiều mặt hàng đang chờ được kiểm tra, đôi khi trung tâm thậm chí còn giao việc kiểm tra một phần sản phẩm, như thực phẩm chế biến và thức ăn gia súc, cho các phòng thí nghiệm khác có thiết bị kiểm tra. Ngoài việc trực tiếp công bố kết quả kiểm tra của họ cho các chuyên gia, kết quả giám sát được thêm vào trang web chính thức của tỉnh Fukushima, vì vậy bất kỳ ai cũng có thể kiểm tra dữ liệu bất cứ lúc nào.

Đến thăm trung tâm, nhóm Japankuru có thể xem chính xác loại thử nghiệm được thực hiện trên Joban-mono và quan sát quá trình giám sát khi nó đang được thực hiện. Trước khi bước vào phòng thí nghiệm, tất cả các nhân viên đều phải kiểm tra bức xạ nhanh chóng bằng một cây đũa phát hiện đặc biệt, vì ngay cả những lượng nhỏ nhất của chất phóng xạ (dính trong quần áo hoặc tóc của một người) cũng có thể ảnh hưởng đến kết quả xét nghiệm của họ. Tương tự như vậy, khi các sản phẩm nông nghiệp hoặc biển được gửi đến trung tâm để kiểm tra, tất cả các vật liệu đóng gói phải được kiểm tra để đảm bảo rằng nó cũng không bị nhiễm bất kỳ chất phóng xạ nào. Khi một sản phẩm đến Trung tâm Công nghệ Nông nghiệp để thử nghiệm, sản phẩm đó được cẩn thận tháo ra khỏi bao bì, cắt thành từng miếng nhỏ nhất có thể, nhét vào các thùng chứa được chế tạo đặc biệt, cân và cuối cùng được đặt vào một máy dò bán dẫn dựa trên germanium cực kỳ chính xác , để đo mức bức xạ của nó. Các nhà nghiên cứu phân tích kết quả của máy, và sau đó công bố những kết quả đó.

Tại thời điểm này, phòng thí nghiệm của Trung tâm Công nghệ Nông nghiệp Fukushima có 11 máy dò bán dẫn dựa trên germanium để kiểm tra mức độ bức xạ và 9 nhà nghiên cứu đang làm việc cùng nhau. Các máy được Cơ quan Năng lượng Nguyên tử Quốc tế kiểm tra định kỳ để duy trì độ chính xác của từng bài kiểm tra. Vào năm 2017, phòng thí nghiệm đã giới thiệu một hệ thống mã QR mới, hệ thống này đăng ký tất cả các thông tin được thu thập trong suốt quá trình thử nghiệm. Nhờ các biện pháp này, hiệu quả kiểm tra bức xạ của phòng thí nghiệm đã tăng lên, và hiện trung bình họ có khoảng 150 cuộc kiểm tra mỗi ngày.

Theo ông Hitoshi Kusano, trưởng nhóm nghiên cứu tại Trung tâm Công nghệ Nông nghiệp Fukushima, phần lớn các sản phẩm nông nghiệp và hải sản được thử nghiệm trong những năm gần đây đều nằm trong tiêu chuẩn an toàn mức bức xạ được chấp nhận. Tiêu chuẩn an toàn quốc gia chính thức cho các sản phẩm biển là dưới 100 becquerels bức xạ mỗi kg (100Bq / kg), và rõ ràng, không có mẫu cá biển nào vượt quá giới hạn đó kể từ tháng 3 năm 2015. Bất kỳ ai cũng có thể tham quan các phòng thí nghiệm giám sát tại Trung tâm Công nghệ Nông nghiệp Fukushima, và được các chuyên gia giải thích chi tiết về quy trình thử nghiệm để tự mình xem những kết quả này. (Chỉ cần đặt lịch hẹn trước!)

Sàng lọc để có được sự yên tâm trong tâm trí

Trung tâm Công nghệ Nông nghiệp Fukushima là cơ quan chính phủ và các cuộc kiểm tra giám sát bắt nguồn từ luật vệ sinh thực phẩm của Nhật Bản, nhưng Liên đoàn các Hiệp hội Hợp tác Thủy sản Fukushima (tổ chức ngành đánh bắt của Fukushima) có cách tiếp cận riêng để đảm bảo an toàn cho các sản phẩm biển và trấn an người tiêu dùng. Tại các chợ cá Iwaki và Soma, liên đoàn kiểm tra các mẫu sinh vật biển trong hệ thống mà họ gọi là sàng lọc. Hàng ngày, quy trình sàng lọc thu thập một mẫu từ từng loài cá và hải sản được đánh bắt vào sáng hôm đó, và kiểm tra tất cả chúng để đảm bảo an toàn.

Luật an toàn thực phẩm của Nhật Bản đặt ra tiêu chuẩn an toàn đối với chất phóng xạ cesium trong các sản phẩm thực phẩm ở mức 100Bq / kg hoặc ít hơn, nhưng thủy sản của Fukushima giữ các tiêu chuẩn nghiêm ngặt hơn nhiều để người tiêu dùng thêm yên tâm. Ngành nghề thuỷ sản chỉ cho phép tối đa 50Bq / kg cá và hải sản. Điều đó có nghĩa là không có sản phẩm thủy sản nào của Fukushima được đưa ra thị trường trừ khi họ kiểm tra sản phẩm ở mức dưới 50Bq / kg, ít bức xạ hơn đáng kể so với giới hạn an toàn của chính phủ Nhật Bản. Điều thú vị hơn nữa, nếu bạn so sánh tiêu chuẩn quốc gia 100Bq / kg của Nhật Bản với luật an toàn thực phẩm của các nước khác, bạn sẽ thấy rằng nó thực sự đã nghiêm ngặt hơn nhiều nơi khác trên thế giới. Ví dụ, giới hạn an toàn của Codex Alimentarius (tập hợp các tiêu chuẩn được quốc tế công nhận do Liên Hợp Quốc và WHO đặt ra) là 1000Bq / kg, tiêu chuẩn của Hoa Kỳ là 1200Bq / kg và EU cho phép lên đến 1250Bq / kg. Nhìn vào dữ liệu cứng, rõ ràng là các công nhân ngư nghiệp của Fukushima đang hướng tới một số tiêu chuẩn cực kỳ nghiêm ngặt và các sản phẩm rất an toàn.

Chợ cá Onahama của Iwaki và Chợ cá Haragama của Soma đều có phòng thử nghiệm riêng, nơi họ thực hiện các hoạt động lấy mẫu hàng ngày và kiểm tra từng loại cá được đánh bắt vào ngày hôm đó. Các phòng thử nghiệm này không có nhiều máy thử nghiệm như phòng thí nghiệm của Trung tâm Công nghệ Nông nghiệp, nhưng để tăng cả tốc độ và độ chính xác, các cơ sở định kỳ mua máy mới và sửa chữa máy cũ. Chợ cá Onahama hiện có 9 chiếc máy, nhưng chúng không phải tất cả đều giống nhau ― những chiếc cũ nhất mất khoảng 40 phút để xử lý hoàn toàn một mẫu và những chiếc mới hơn có thể thực hiện công việc tương tự chỉ trong 5 phút!

Trong trường hợp một mẫu vượt quá giới hạn nghiêm ngặt là 50Bq / kg, việc đưa ra thị trường sẽ ngay lập tức bị tạm dừng đối với tất cả cá cùng loài và mẫu được gửi đến Trung tâm Nghiên cứu Khoa học Thủy sản và Biển để kiểm tra chính xác và chuyên sâu hơn. . Nếu thử nghiệm thứ cấp chứng minh rằng mẫu thí nghiệm  thực sự vượt quá 50Bq / kg, thì loài cá đó sẽ bị thu hồi hoàn toàn và tàu đánh cá tạm thời bị cấm đánh bắt loại cá đó. Một câu chuyện có thật, một mẫu cá bơn được đánh bắt ở Iwaki vào tháng 7 năm 2018 đã được phát hiện có chứa 59Bq / kg cesium phóng xạ. Tất nhiên, điều này nằm trong giới hạn an toàn do chính phủ Nhật Bản đặt ra, nhưng vì nó đã vượt quá giới hạn 50Bq / kg do chính ngành thủy sản đặt ra, việc đưa cá bơn ra thị trường đã bị dừng lại. Trong một tháng sau sự cố, cá bơn địa phương liên tục được lấy mẫu và xét nghiệm thông qua quá trình giám sát, và việc đánh bắt cá bơn chỉ được tiếp tục khi các mẫu lại giảm xuống dưới 50Bq / kg.

Việc những người đang hoạt động ngư nghiệp địa phương có thể tin tưởng vào những con cá mà họ đánh bắt được chắc chắn là nhờ vào những tiêu chuẩn nghiêm ngặt đó, và khi việc sàng lọc tiếp tục diễn ra hàng ngày, rõ ràng những người làm nghề cá của Fukushima đang làm việc chăm chỉ để đảm bảo rằng người tiêu dùng không mất niềm tin vào cá Joban-mono một lần nữa. Trên khắp Nhật Bản, bạn sẽ khó tìm thấy một tỉnh nào khác có hệ thống kiểm tra chặt chẽ như thế này và chính dữ liệu nghiêm ngặt đó đã nói lên điều đó. Ông Maeda thuộc Hiệp hội Hợp tác xã Đánh bắt cá Onahama cho biết: “Dù bạn có đưa bao nhiêu dữ liệu trước mặt họ đi chăng nữa, thì khoảng 10% những người sẽ không chấp nhận nó”, nhưng chúng tôi vẫn còn 90% những người sẵn sàng lắng nghe nghe những gì chúng tôi đang thực hiện và mỗi ngày, chúng tôi cố gắng hết sức để truyền đạt sứ mệnh của mình qua việc tiếp tục duy trì  tiến hànhthử nghiệm nghiêm ngặt".  Ông kết thúc những chia sẻ của mình bằng cách đề cập đến thực trạng rằng hầu như không có mẫu nào được kiểm tra trong năm ngoái được ghi nhận là có bức xạ có thể phát hiện được.

Hiểu thêm về sự khác biệt giữa giám sát và sàng lọc

   Đọc đến đây, bạn có thể thấy việc tiến hành "giám sát" và "sàng lọc" của tỉnh Fukushima trong nghề đánh bắt cá khác nhau như thế nào chưa? Hãy tổng hợp sự khác biệt để hiểu sâu hơn nhé! 

    Ở tỉnh Fukushima, có hai cơ quan kiểm tra phóng xạ: kiểm tra giám sát do chính quyền tỉnh thực hiện và kiểm tra sàng lọc được thực hiện trên các mẫu từ đánh bắt hàng ngày do các tổ chức ngư nghiệp thực hiện.

[Điểm tương đồng]: Cả hai quy trình đo bức xạ trong sinh vật biển và đánh giá mức độ an toàn của các sản phẩm biển dựa trên phân tích dữ liệu khoa học này. Quá trình kiểm tra cơ bản này về cơ bản giống nhau cho cả việc theo dõi và sàng lọc.

[Điểm khác biệt]:
● Tổ chức
Giám sát: Do tỉnh Fukushima điều hành, dựa trên các tiêu chuẩn của chính phủ Nhật Bản.
Sàng lọc: Do các hiệp hội nghề cá độc lập, phi chính phủ điều hành.
● Tiêu chuẩn
Giám sát: Tiêu chuẩn an toàn quốc gia (100 Bq / kg), được thiết lập với người dân ở mọi lứa tuổi.
Sàng lọc: Tiêu chuẩn khắt khe hơn (50Bq / kg), được thiết lập để mang lại cho người tiêu dùng sự an tâm hơn.
● Cơ sở vật chất
Giám sát: Trung tâm Công nghệ Nông nghiệp Fukushima
Sàng lọc : Liên đoàn các hiệp hội hợp tác thủy sản Fukushima (Chợ cá Onahama / Chợ cá Soma Haragama)
● Tần suất
Giám sát: Hai lần một tuần.
Sàng lọc: Mỗi ngày

Joban-mono – Một phần của cuộc sống hàng ngày?

Sau nhiều năm dài, và nhờ sự làm việc cần mẫn chăm chỉ của người dân và sự hợp tác của chính phủ và các công nhân ngư nghiệp của Fukushima, các sản phẩm biển của Fukushima cuối cùng đã tìm được các trở lại cuộc sống lối sống của cư dân địa phương. Các cơ quan chính phủ và hiệp hội nghề cá chia sẻ kết quả thử nghiệm chính thức của họ, các trung tâm nghiên cứu như Viện Nghiên cứu Nguồn lợi Thủy sản Fukushima mời sinh viên địa phương, các tổ chức cộng đồng và người dân trung bình tham dự các cuộc hội thảo và thông tin chính xác về phóng xạ cuối cùng cũng được công khai. Họ thực sự đang nỗ lực rất nhiều để lấy lại niềm tin của người dân đối với Joban-mono.

Năm 2017, Sở Nông nghiệp, Lâm nghiệp và Ngư nghiệp của thành phố Iwaki thành lập trang web "Joban-mono,", giới thiệu thông tin về khu vực và sản phẩm thuỷ sản của địa phương, các công thức nấu ăn phổ biến, mẹo nấu ăn và tất cả các loại món ăn của Joban-mono . Ngoài ra, những ngày vào ngày 7 hàng tháng, Iwaki kỷ niệm "Ngày Cá" (魚 の 日), được quảng bá hợp tác với các chợ cá địa phương, nhà hàng, quán bar và cửa hàng quà tặng. Khi nhóm Japankuru đến thăm Iwaki, chúng tôi dừng lại ở Shuen-teru, một quán bar và nhà hàng ấm cúng, và nhận thấy rằng đó cũng là một phần của chương trình khuyến mãi ― hai biểu ngữ nhỏ xinh đáng yêu được đặt trên kệ với dòng chữ "Joban-mono" và " Ngày Cá. "

Nếu nói đến những điểm nổi tiếng bán Joban-mono thì chợ cá Ookawa Uten ở Iwaki là một nơi không thể bỏ qua. Nó không chỉ phổ biến với người dân địa phương mà còn xuất hiện và được biết đến từ thời Minh Trị (1868-1912). Cửa hàng bán cá và hải sản tươi sống, cùng một số món ăn chế biến sẵn, như "uni no kaiyaki" (ウ ニ の 貝 焼 き, nhím biển nấu trong vỏ sò) và "katsuo no warayaki" (カ ツ オ の 藁 焼 き, cá ngừ vằn nướng trên rơm ). Những món ăn này là đặc sản của vùng, và đối với các sự kiện và lễ hội đặc biệt, nhân viên sẽ tổ chức biểu diễn món nướng trước cửa hàng để người dân địa phương thưởng thức.

Trong chuyến đi, khi chúng tôi ngang qua các chợ cá lớn nhỏ, khách sạn, nhà hàng và khắp Iwaki và Soma chúng tôi thấy mọi người mua, và sử dụng  tất cả các loại hải sản địa phương. Theo như nhóm Japankuru, có thể nói Joban-mono đã một lần nữa tìm thấy một vị trí trong cuộc sống hàng ngày của người dân địa phương ở Fukushima. Rõ ràng điều này có được là nhờ vào sự làm việc chăm chỉ của những người trong ngành ngư nghiệp của Fukushima và tỉnh Fukushima trong suốt gần mười năm qua. Họ đã thật sự rất cố gắng và nỗ lực rất nhiều. 
 

Trong bài viết lần này, JAPANKURU tập trung giới thiệu cho moị người các hệ thống thử nghiệm được sử dụng để kiểm tra mức độ phóng xạ trong các sản phẩm biển của Fukushima. Lần tới, chúng ta sẽ tìm hiểu sâu hơn  về Viện Nghiên cứu Nguồn lợi Thủy sản Fukushima, và nghiên cứu mà họ tiến hành về nước biển và sinh vật biển của Fukushima, và ngoài ra còn khám phá bên trong của những cơ quan hấp dẫn khác.

Để biết thêm thông tin và cập nhật từ Nhật Bản, đừng quên theo dõi Japankuru trên twitter, instagram, và facebook nhé!